Tham gia bảo vệ pháo đài Brest Pyotr_Mikhailovich_Gavrilov

Ngày 22 tháng 6 năm 1941, Đức Quốc xã đơn phương xé bỏ hiệp ước không tương xâm, mở đợt tấn công quy mô lớn vào lãnh thổ Liên Xô. Trong cuộc chiến tại Pháo đài Brest, P. M. Gavrilov đã chỉ huy tiểu đoàn số 1 của trung đoàn ông cùng với các toán quân bị cô lập của trung đoàn bộ binh số 333, 125 chiến đấu tại cống Bắc của tòa nhà Kobrin. Tổng cộng đội quân của ông có khoảng 400 người cùng với 2 súng chống tăng, vài khẩu súng phòng không 45 ly và 4 súng máy. Sau nhiều ngày chống cự ngoan cường, đến ngày 30 tháng 6, Đồn Đông bị hạ và đội quân của P. M. Gavrilov (lúc này chỉ còn 12 người với 4 súng máy) rút vào trú ẩn trong các hầm ngầm của pháo đài. Ông cùng các đồng đội tiếp tục tổ chức kháng cự cho đến khi bị bắt vào ngày 23 tháng 7 trong tình trạng hôn mê bất tỉnh.[2] Gavrilov đã bắn đến viên đạn cuối cùng mà không dành cho mình viên nào.

Theo các ghi chép của những bác sĩ Đức điều trị cho P. M. Gavrilov, lúc bị bắt ông ở trong tình trạng như sau:

“Thiếu tá bị bắt làm tù binh khi đang vận quân phục, nhưng toàn bộ quần áo của ông đã rách bươm xơ mướp, mặt phủ đầy khói thuốc súng và bụi bặm cùng với bộ râu mọc quá cỡ. Ông bị thương, bất tỉnh và ở trong tình trạng vô cùng kiệt sức. Cơ thể ông chỉ còn da bọc xương theo đúng nghĩa đen. Ông ở trong tình trạng kiệt sức tới mức không thể tự nuốt được và các bác sĩ phải cho ông ăn uống bằng phương pháp nhân tạo để giữ lấy mạng sống. Tuy nhiên những người lính Đức bắt ông và đem ông về trại đã báo cáo với bác sĩ rằng: người đàn ông này, với cơ thể chỉ còn sống thoi thóp trong một hầm ngầm của pháo đài, trước khi bị bắt chỉ một giờ đã chiến đấu dữ dội, đã ném lựu đạn, bắn súng lục, đã giết và làm bị thương một vài lính Đức.”
— S. S. Smirnov, Pháo đài Brest, ấn hành năm, 1965., [3]

Sau khi bị bắt, Gavrilov bị giam trong các trại tập trung ở Hammelburg và Ravensbrück cho đến tháng 5 năm 1945. Trong thời gian bị giam ông là bạn thân của Trung tướng công binh Dmitry Karbyshev, người đã bị lính Đức xử tử vào tháng 2 năm 1945 bằng hình thức bỏ ngoài trời cho chết cóng.